12 Mart̆i 2025 - Cumaçxa


Ar seri dodgineri-ti ditanen.
Bir gece ayakta da sabahlanır.
Lazi Nozitape - Laz Atasözleri

Lazi Nozitape / Laz Atasözleri
001- Ağani derdi mcveşi gogoç̆ondrinapay.
001- Yeni dert eskisini unutturur.
002- Ağani manebra z̆irasi mcveşi var gogoç̆ondrasen.
002- Yeni arkadaş bulunca eskisini unutmayacaksın.
003- Ağani okosale vrosi kosuy.
003- Yeni süpürge iyi süpürür.
004- Anç̆eʒişe na-mest̆u çxomi mçxu iyen.
004- Oltadan kaçan balık iri olur.
005- Ar elakʒaperi oşk̆uri vit oşk̆uri okʒinay.
005- Bir çürük elma, on elmayı çürütür.
006- Ar gza vrosi-ti gulun do p̆eyat̆i-ti.
006- Bir yolda iyi de gezer kötü de.
007- Ar k̆oçi na-ağoden mutxa iri k̆oçi-ti ağoden.
007- Bir insanın başına gelen, herkesin başına gelebilir.
008- Ar mʒudi nenate curneçi k̆oçi diyilen.
008- Bir yalan söz ile 40 adam öldürülür.
009- Ar mʒ̆iri şeni eyotfale var iç̆ven.
009- Bir pire için yorgan yakılmaz.
010- Ar mp̆alute ğoberi var ixenen.
010- Bir kazıkla çit yapılmaz.
011- Ar nostoni do ar p̆eyat̆i cumalepe var uğunan.
011- Bir lezzetin, bir de kötünün kardeşleri yoktur.
012- Ar p̆icişe vrosi-ti eşkulun p̆eyat̆i'ti.
012- Bir ağızdan iyi söz de çıkar kötü de.
013- Ar purkite purkinora var iyen.
013- Tek çiçekle ilkbahar olmaz.
014- Ar seri dodgineri-ti ditanen.
014- Bir gece ayakta da sabahlanır.
015- Ar şeyi ora muşi var i-na xolo si cegot̆roxun.
015- Bir şeyi zamanında yapmazsan yine senin başına kalır.
016- Ar sica şk̆it gurunişe vrosi’n.
016- Bir enişte yedi eşekten kıymetlidir.
017- Ar t̆ay do vrosi’ rt̆ay.
017- Bir olsun ama iyi olsun.
018- Ar ti cur kudi var citfen.
018- Bir başa iki şapka takılmaz.
019- Ar toma mutu var, mara vit var niç̆irden.
019- Bir saç bir şey değil ama on koparılmaz.
020- Ar xete cur feli var dik̆açen.
020- Bir elle iki kabak tutulmaz.
021- Araba cextaşk̆ule gza na doguray k̆oçi dido'n.
021- Araba indikten sonra yol gösteren çoktur.
022- Arso ibiy mancura ibgay.
022- Biri oynar diğeri ağlar.
023- Arso na-axenen dulya sumiti ay-na cadaxi iyen.
023- Birinin yapacağı işi üç kişi yaparsa kolay olur.
024- Avla laç̆i var ort̆usi ğeci olalapey.
024- Avluda köpek olmayınca domuzu havlattılar.
025- Babaşi nena nana var dogoguray.
025- Babanın sözünü anne öğretemez.
026- Badi do bere ar nosi uğunan.
026- Yaşlı adam ile çocuğun aklı birdir.
027- Bazi mcumu-ti xaşk̆are.
027- Bazen tuz da ekeceksin.
028- Bere derdi ok̆ogirtay.
028- Çocuk derdini bölüşür.
029- Bere dido elamʒkvinu ok̆oxuy.
029- Çocuğu çok şımartmak bozar.
030- Bere kiz̆iru do yoxo var iz̆iru.
030- Çocuk bulundu da isim bulunamadı.
031- Bere na-şk̆omasente nana'ti iz̆ğen.
031- Çocuğun yediğiyle anne de doyar.
032- Bere noz̆iʒasi ti kocekxedun.
032- Çocuğa yüz verirsen tepene çıkar.
033- Bere obgaru şeni’n, laç̆i olalu şeni.
033- Çocuk ağlamak içindir köpek havlamak için.
034- Bere oropu iri oxorza uşkun, ordu var.
034- Çocuğu sevmesini her kadın bilir, büyütmesini bilmez.
035- Bere oxorişi şana on.
035- Çocuk evin neşesidir.
036- Bere var ibgaraşa buzi var meçaman.
036- Çocuk ağlamadan meme vermezler.
037- Bere şk̆ala gza mo gamulur.
037- Çocukla yola çıkma.
038- Bere şk̆ala mo iʒ̆oner.
038- Çocukla kendini bir tutma.
039- Borci meçamute içoden, gza ogzalute.
039- Borç ödeyerek biter, yol yürüyerek.
040- Bozomota xark̆işi’n, biç̆i ocağişi'n.
040- Kız başkasının, erkek ocağındır.
041- Cari gamşkorinasi mak̆arina do lu ar mogalen.
041- Acıktığın zaman makarnayla lahana aynı gelir.
042- Cenç̆areri dido na uğun termoni'ti uk̆atams.
042- Parası çok olan termoni -aşure- de katar.
043- Cenç̆areri giğurt̆ay do ok̆oreʒxu mo gişkurt̆ay.
043- Paran olsun da saymasını bilmesen de olur.
044- Cenç̆areri muç̆o mulun, hişo'ti ulun.
044- Para nasıl gelirse öyle de gider.
045- Cenç̆areri-sk̆ani so giğun gişkurt̆asi oxarcu-ti cadaxi’n.
045- Paranın yerini biliyorsan harcamak da kolaydır.
046- Cenç̆arerisuzi, k̆at̆u k̆at̆uşa mutu var meçay.
046- Bedava, kedi kediye bişey vermez.
047- Cenç̆arerite nosi var eyiç̆open.
047- Parayla akıl satın alınmaz.
048- Cencireri var ğurun, k̆uçxe dodgineri doğurun.
048- Yatalak ölmez, ayakta olan ölür.
049- Cixa doloxeşe t̆vaʒun.
049- Kale içten çatlar.
050- Cuma Cuma on mara minci cenç̆arerite'n.
050- Kardeş kardeştir ama çökelek parayla.
051- Cuma şeni p̆eyat̆i mo iduşur do p̆eyat̆oba mo oğodam.
051- Kardeş için kötü düşünme ve kötülük yapma.
052- Cur xe ar ti şeni'n.
052- İki el bir baş içindir.
053- Çabla k̆uçxe vrosi var goyik̆oraşa mot uk̆ap̆am, capisare.
053- Ayağına çarığını iyi bağlamadan koşma, yere yapışırsın.
054- Çambre na-mobun-ti kanʒaray, onʒore na-mobun-ti kanʒaray.
054- Dibek taşıyan da zorlanır, elek taşıyan da zorlanır.
055- Çoğro mtuyi kat̆u dok̆orey.
055- Dokuz fare kediyi bağladılar.
056- Çxomi k̆udelişe var niç̆open.
056- Balık, kuyruktan yakalanmaz.
057- Çxomi tişe kʒun.
057- Balık baştan kokar.
058- Çxomi, muperepe ptk̆vart̆u mara p̆ici ʒ̆arite opşa miğun ya.
058- Balık demiş ki, Neler derdim ama ağzım su dolu.
059- Çkvaşi bergite ona var ixaşken.
059- Başkasının çapasıyla tarla ekilmez.
060- Çkvaşi dulyas mo ak̆ater.
060- Başkasının işine karışma.
061- Ç̆andaşa na idu'ti dipişmanu na var idu'ti; Xolo na idu, xolo na idu.
061- Düğüne giden de pişman oldu gitmeyen de; İlle giden, ille giden.
062-Ç̆andaşa ulurt̆aşa cari şk̆omeri ort̆are.
062- Düğüne giderken karnın tok olmalı.
063- Ç̆ubri penʒ̆k̆vaşe gamaxt̆usi so meşk̆apxert̆i ya tku.
063- Kestane kabuğundan çıkınca beğenmeyip nerde duruyordum demiş.
064- Daçxuri do oropa var impulen.
064- Ateş ile aşk saklanmaz.
065- Daçxuri var on'na, k̆oma sole mulun?
065- Ateş yoksa duman nerden geliyor?
066- Demiri pasi imxoy do k̆oçişi guri derdi.
066- Demiri pas yer, insanın yüreğini dert.
067- Derdi derdi goç̆ondrinapay.
067- Dert derdi unutturur.
068- Didi çxindi giğun-na-ti, k̆arta şura mo naşuram.
068- Büyük burnun varsa da, her kokuyu koklama.
069- Didi çxomi ʒ̆ulu çxomi cişk̆uy.
069- Büyük balık küçük balığı yutar.
070- Didi mcaşe didi piʒolya elay.
070- Büyük ağaçtan büyük yonga kopar.
071- Didi ti didi ʒ̆una ayen.
071- Büyük başın ağrısı büyük olur.
072- Didilepeşi nosi umosi didi ren.
072- Büyüklerin aklı daha büyüktür.
073- Dido bere dido derdi on.
073- Çok çocuk çok dert demektir.
074- Dido diduşuni-na, lapa-ti var işkomen.
074- Çok düşünürsen lapa da yenmez.
075- Dido mo goinzder meç̆ordare.
075- Çok gerilme koparsın.
076- Dido mo iduşur ordo badi iyare.
076- Çok düşünme erken yaşlanırsın.
077- Dido mo isinapam, nena nena moğay.
077- Çok konuşma, söz sözü getirir.
078- Dido na-gorumt̆u mʒika-ti gundunu.
078- Çoğu ararken azı da kaybetti.
079- Dido obgarinute ğureri şuri var niçen.
079- Çok ağlamakla ölüye can verilmez.
080- Dido ogaşkomu-na topri-ti k̆olo mogalen.
080- Çok yersen bal da acı gelir.
081- Dido osinapu noşk̆eri on, mʒika osinapu okro.
081- Çok konuşmak kömürdür, az konuşmak altın.
082- Diz̆ğasi, omşkorinu muperi’n gogoç̆ondrun.
082- Doyduğunda açlığın nasıl olduğunu unutursun.
083- Dobadona gondini-na ti-ti gondineri giğun.
083- Vatanını kaybettiysen kendini de kaybetmişsindir.
084- Doxunute dulya var içoden.
084- Oturarak iş bitmez.
085- Dulya mo uʒ̆umer do ti mp̆alu ceçi.
085- İş deme de başına odunla/kazıkla vur.
086- Dulya tkvani vrosi dok̆açit do mutu var gağodenan.
086- İşinizi sağlam tutarsanız size bişey olmaz.
087- Dulyamuşi xark̆i na-oxenapay k̆oçi pucişe fark̆i var uğun.
087- İşini başkasına yaptıran kişinin inekten farkı yoktur.
088- Dunç̆u ğura muxtaşuk̆ule msva naçanen.
088- Karıncanın eceli geldikten sonra kanatları çıkar.
089- Dunç̆u msva naçanasi, ya daçxuri celulay, ya ʒ̆ari.
089- Karıncanın kanadı çıkınca ya ateşe düşer ya suya.
090- Evedi na-are dulya şk̆it fara ikum.
090- Acele yaptığın işi yedi kerede yaparsın.
091- Eyotfale-sk̆ani oʒ̆edi do k̆uçxe hişote gonz̆di.
091- Yorganına bak da ayağını öyle uzat.
092- Fuk̆araşi cari, ncumu do ʒ̆ari.
092- Fakirin yemeği, tuz ile su.
093- Gemaşe na-gamulun mtuti gemaşa amulun.
093- Dağdan çıkan ayı dağa girer.
094- Gori do koz̆irare, nosi var-na-ti cenç̆areri keʒ̆egilams.
094- Ara da bulursun, akıl değilse de para çıkar önüne.
095- Goxtute gza var işiren.
095- Gezmekle yol aşınmaz.
096- Gunz̆e nena ok̆işiru moğay.
096- Uzun söz kavga getirir.
097- Guri ini giğurt̆asi mcora var got̆obinay.
097- Yüreğin soğuk olunca güneş ısıtamaz.
098- Guri iri kuğun mara irişi ar var on.
098- Herkesin yüreği var ama hepsinin bir değil.
099- Guri mogalu-na at̆amba eʒ̆i do mbuli dvorgi.
099- Darıldıysan şeftaliyi söküp kiraz dik (darılan biriyle dalga geçmek amacıyla söylenir).
100- Guri mogalu-na guri cari şk̆omi.
100- Darıldıysan ekmeğin içini ye (darılan biriyle dalga geçmek amacıyla söylenir).
101- Guri na giğun steri i.
101- Yüreğinin istediğini yap.
102- Guronis Ğormoti nuşvelams.
102- Allah, cesura yardım eder.
103- Guruni do mskveri na var içinay k̆oçi guruni on.
103- Eşeği ve geyiği ayırt edemeyen insanın kendisi eşektir.
104- Guruni okro kommobey Ham mu monk̆a on tku.
104- Eşeğe altın yüklemişler Bu ne kadar ağır demiş.
105- Guruni okroşi uzengepe duxeney, yoxo mcveşi kodoskudu.
105- Eşeğe altından üzengiler yaptılar, ismi eskisi gibi kaldı.
106- Guruni sk̆ani cexer-na xark̆işi nʒxeni mo ç̆işum.
106- Kendi eşeğine binmişsen başkalarının atını kovalama.
107- Gori do koz̆irare.
107- Ara, bulursun.
108- Gzate na ulun var dvanç̆inen.
108- Yolla giden yorulmaz.
109- Ğormoti na-mekçu nenate isinapare.
109- Allah'ın sana verdiği dil'le konuşacaksın.
110- Ğormoti na-mekçu nananena k̆oçis var gvandinen.
110- Allah'ın sana verdiği anadili, İnsan kaybettirmesin.
111- Ğura bgara nomskun.
111- Ölüme ağlama yakışır.
112- Ğurerişeni vana vrosi isinapaman do vana mutu var isinapaman.
112- Ölen için ya iyi söylerler ya da bir şey söylemezler.
113- Xark̆işi nʒxeni na cexedun ordo culun.
113- Elin atına binen tez iner.
114- Xami ar k̆oçi ilu, nena vitoşi.
114- Bıçak bir adamı öldürdü, dil bin.
115- Xe xe inbos, curiti p̆ici.
115- El eli yıkar her ikisi de yüzü.
116- İç̆it̆xi do gişkurt̆as.
116- Sor ki bilesin.
117- İxi na moğams ixi mendiğams.
117- Rüzgârın getirdiğini rüzgâr götürür.
118- K̆arta k̆vinçi obğe muşişa mulun.
118- Her kuş yuvasına döner.
119- K̆arta k̆oçişk̆ala ark̆aeli nenaten va iğarğalen.
119- Her insanla aynı şekilde konuşulamaz.
120- Karmat̆e uʒ̆are va mkums.
120- Değirmen, susuz öğütmez.
121- K̆arta svas komoloba var iyen.
121- Her yerde erkeklik olmaz.
122- K̆ianas nosi na uğun k̆oçik, duylamuşi xemuşite iyas.
122- Dünyada aklı olan insan, işini kendi eliyle yapsın.
123- K̆ibri nenaşi nk̆ola on.
123- Diş, dilin kilididir.
124- K̆oçi, k̆oçişeni ç̆ami on.
124- İnsan, insan için ilaçtır.
125- K̆oçişi memşvelale xolo k̆oçi on.
125- İnsanın yardımcısı yine insandır.
126- K̆oma na eyulun svas, daçxuri oren.
126- Duman olan yerde ateş vardır.
127- Laç̆i baba var içinams.
127- Köpek, baba tanımaz.
128- Laç̆i goişini do biga/k̆et̆i dik̆açi.
128- Köpeği an ve eline bir sopa/değnek al.
129- Laç̆i laç̆işi xorʒ̆i var imxors.
129- Köpek köpeğin etini yemez.
130- Loya nenate xoci ti inç̆valen.
130- Tatlı dille öküz de sağılır.
131- Loʒa nena ç̆ami on.
131- Tatlı dil ilaçtır.
132- Lu azin do ğoberi var azin.
132- Lahanayı görüyor da çiti görmüyor.
133- Nak̆u nena gişkun hik̆u k̆oçire, mara nananena va gişkun na çkar mutu var ore.
133- Kaç tane dil biliyorsun, o kadar insansın, ama anadilini bilmiyorsan hiçbir şey değilsin.
134- Makfalisk̆ani si cet̆axi.
134- Yumurtanı sen kır.
135- Makfalişa na-gamulun makfali skums.
135- Yumurtadan çıkan, yumurta yumurtlar.
136- Mcverişi mcveri iyen, mtutişi mtuti.
136- Kurdun kurdu olur, ayının ayısı.
137- Mençxome onciremuşi va ğurun.
137- Balıkçı yatağında ölmez.
138- Mençxomeşi oxorza: şira; cenç̆areri so z̆iras.
138- Balıkçının eşi: dul; parayı nereden bulsun.
139- Meşonaşa moyşori.
139- Umut etmektense etmemek daha iyidir.
140- Mzuğa na iğvaren mç̆imaşe var aşkurinen.
140- Denizde ıslanan, yağmurdan korkmaz.
141- Mʒaşi tude iri xolo Ğormotişi on.
141- Gökyüzünün altında her şey Allah'ın elindedir.
142- Mt̆eri manebra-megabre var iyen.
142- Düşman dost olmaz.
143- Mt̆eris mt̆eroba unon do manebras manebroba.
143- Düşmana düşmanlık gerekir, dosta dostluk.
144- Mʒika var ort̆asi dido var iyen.
144- Az olmayınca, çok olmaz.
145- Na uşkun ikums, na var uşkun digurams.
145- Bilen yapar, bilmeyen öğrenir.
146- Nananena gondinina, ti'ti gondineri giğun.
146- Anadilini unuttuysan kendini de unutmuşsun demektir.
147- Nananena va goindinen.
147- Anadil unutulmaz.
148- Nanask̆ani gauropenna, xark̆i nana mo ogoram.
148- Anneni seviyorsan, başkalarının annesine küfür etme.
149- Nena gurişi nek̆na on.
149- Dil yüreğin kapısıdır.
150- Nosişeni gza ar on.
150- Akıl için yol birdir.
151- Nosi şuk̆a varon, megit̆xa do mekça.
151- Akıl hıyar değil ki, kırıp da vereyim.
152- Oç̆it̆xu oncğore var on, va gişkun do var iç̆it̆xam na oncğoren.
152- Bilmemek ayıp değil, bilmiyor ve sormuyorsan ayıp.
153- Onç̆aru gişkurt̆as do noşk̆erite nç̆ari.
153- Yazmayı bil de, kömür'le yaz.
154- Omçiru va gişkun na ʒ̆ari mu gorum?
154- Yüzmeyi bilmiyorsan, suda ne arıyorsun?
155- Ora miti var mç̆eşums.
155- Zaman, kimseyi beklemez.
156- Oramuşi ğura ti vrosi on.
156- Zamanında ölüm de iyidir.
157- Oroperişi medi kodoskudu beçari.
157- Bir sevda uğruna bekar kaldı.
158- Ort̆aşa vrosi ort̆i, doğura doğurare.
158- Yaşarken iyi yaşa, ölüp gideceksin.
159- Oşi zengini oz̆ğuşe ar fuk̆ara oz̆ğu vrosi’n.
159- Yüz zengini doyurmaktan bir fakiri doyurmak iyidir.
160- Oxorişi gza puci ti kuşk̆un.
160- Evin yolunu inek de biliyor.
161- Oxorzasuzi k̆oçi t̆angalasuzi puci numgvas.
161- Kadınsız erkek, çıngırağı olmayan inek gibidir.
162- P̆at̆i mtini, k̆ai mʒudis ucgins.
162- Kötü bir gerçek, iyi bir yalandan iyidir.
163- P̆eat̆i k̆oçişi cari laç̆i ti var imxos.
163- Kötü insanın yemeğini köpek de yemez.
164- Ubereli k̆oçi xezdimeri iyen.
164- Çocuksuz insan cimri olur.
165- Uça puci ti k̆çe mca uğun.
165- Siyah ineğin de beyaz sütü olur.
166- Si dibadisi mitxa doğuru.
166- Sen doğduğunda, biri öldü.
167- Şk̆un pç̆arit, tk̆va goliyonamt; tk̆va nç̆arit do hini goliyonan.
167- Biz yazdık, siz okuyorsunuz, siz de yazın onlar okusun.
168- Var digurasi, çabla'ti var gaç̆en.
168- Öğrenmeden çarık da dikemezsin.
169- Var gişkun na iç̆it̆xi, oç̆it̆xu oncğore var on.
169- Bilmiyorsan sor, sormak ayıp değil.
170- Yoxo k̆oçi var, k̆oçi yoxo omsk̆vanams.
170- İsim, adamı değil, adam ismi güzelleştirir.
171- Ʒ̆arişe gamaoneri ç̆xomi daçxurişe var aşkurinen.
171- Sudan çıkmış balık, ateşten korkmaz.
172- Ʒ̆ari na moğams ʒ̆ari mendiğams.
172- Suyun getirdiğini su götürür!
173- Ʒ̆arişi k̆vanʒa ʒ̆arişi gzas nt̆roxun.
173- Su testisi su yolunda kırılır.
 
Devam edecek!..
 

Kaynak: İsmail Avcı Bucaklişi & Hasan Uzunhasanoğlu, Lazuri Turkuli Nenapuna - Lazca Türkçe Sözlük, 1999 - Mecit Çakırusta: Lazuri Meyoçamepe Do Oxvamepe - Megrel-Laz Atasözleri, Mjora Lazepeşi Nena, Sayı 1, kış 2000 - A.İ.Aksamaz: Dil,Tarih, Kültür, Gelenekleriyle Lazlar. -  Editör dizgi Mjora.Com 2025

 

Mjora.Com Sözlük

Copyright © Mjora.Com 2006-2025
Bilgi / İletişim: Yavuz Yazıcı
Yasal uyarı: Bu sayfadaki materyaller (Yazı, fotoğraf, ses kaydı vb.)Telif Hakları ile ilgili yasal mevzuat uyarınca korunmakta olup, yazarların ve Mjora.Com'un yazılı izni olmadıkça reklam içeren ve reklam geliri olan içeriklerde kullanılamaz, kaynak gösterilerek dahi iktibas edilemez, her ne suretle olursa olsun ticari amaçla çoğaltma ve yayma yapılamaz, kopya edilemez, diğer reklam içeren ve reklam geliri olan internet sayfası ya da topluma acık yerlerde yayınlanamaz/yayımlanamaz. Mjora.Com ve dahil olduğu Lazuri.Com© 2002-2025, KazimKoyuncu.Net© 2004-2025, LazuriMedia.Com© 2006-2025 siteler grubu; Hiçbir uluslararası kurum ya da kuruluşa hizmet etmez. Bu sitelerin içeriğindeki çalışmalara kaynak gösterilmiştir. Kaynak gösterilmeyen tüm materyaller sitelerimize ait olup, kaynak göstermeden ya da izin alınmadan kullanılamaz!
     
12 Mart̆i 2025 - Cumaçxa